اولین زن غارنورد ایرانی

سمیرا زارعی اولین زن غارنورد ایرانی

ورزش مرد و زن نمی‌شناسد

10 ساعت با تنها بانوی غواص غارنورد ایران

قدم به جایی می‌گذاری که بر خلاف همیشه بالای سرت تاریک است و پایین پا پرنور. باور نمی‌کنی که کسی تاکنون پایش را اینجا نگذاشته. حسی آمیخته از ترس، شوق، هیجان تو را فرا می‌گیرد. با غارنوردی وارد دنیای دیگری می‌شوی.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این بار غار دنگزلو سمیرم مکانی است که سمیرا زارعی تنها غواص غارنورد زن ایران، برای غواصی انتخاب کرده است، اما او به تنهایی نمی تواند غواصی دراین غار را تجربه کند. هر غواصی حداقل نیاز به یک گروه شش نفره دارد تا بتواند به مکان موردنظر برسد. بردن کپسول های هوا و وسایل تخصصی این رشته خود کار آسانی نیست. این سختی را این بار خبرنگار و عکاس ایسنا نیز تجربه کردند!

کوهنوردی،‌ صخره نوردی،‌ فوتبال،‌ پاراگلایدر، غارنوردی و حالا غواصی در غار...! بانوان ایرانی ثابت کرده‌اند که ورزش مرد و زن نمی شناسد. این بار بانوی اصفهانی چندین ماه است که غارهای شناخته شده و ناشناس ایران را برای ورزش منحصر به فرد خود انتخاب می کند و با وسایلی سخت غواصی روزها غارنوردی می کند و تن به غواصی در غار می دهد. ورزشی که برایش به جز هیجان هدفی والا دارد. او می‌گوید که می خواهد اثبات کند که بانوان ایرانی می توانند در ورزش‌های سخت هم حضوری موفق داشته باشند.

گروهی که در غارنوردی کم‌سابقه نیستند، با سرپرستی سمیرا زارعی بامداد روز جمعه 14 مهرماه، رهسپار این غار می‌شوند. غاری که در فاصله‌ی زمانی پنج ساعته تا اصفهان در نزدیکی سمیرم قرار گرفته است. در کنار رودخانه و باغ های سیب روستای "نوقل" سمیرم بر روی کوهی نه چندان بلند مخفی شده است، حتی اگر بر روی سنگ های بزرگ این کوه هم بروید باز هم این غار را پیدا نمی‌کنید و فقط با گودالی کوچک روبرو می شوید که در واقع ورودی این غار پنهانی است.

سمیرا زارعی 27ساله، تنها زن غواص غار در ایران است. ورزشکاری که در کنار زندگی شخصی خود و شغل غیر مرتبط اش این رشته ورزشی پر هیجان را جزء جدانشدنی زندگی‌اش می داند و هر بار از پاگذاشتن در ناشناخته ترین مناطق این سرزمین بیش از گذشته سر ذوق می آید." از سال 89 غارنوردی را به صورت حرفه‌ای آغاز کرده‌ام و پیش از این زمانی که در مقطع ابتدایی و راهنمایی دانش آموز بودم، در رشته های کاراته و والیبال حضور داشتم. راستش هیچ‌وقت فکر نمی کردم که یک غارنورد شوم یا این که در غار غواصی کنم. من برای مدتی ورزش را کنار گذاشتم و در دوره دبیرستان در تئاتر و موسیقی فعالیت کردم. هرچند این موضوع مقطعی بود و وقتی وارد دانشگاه شدم مسیر زندگی ام دوباره تغییر کرد."

رشته‌ی سخت و دشوار غارنوردی شاید در نگاه اول برای زنان مناسب نباشد اما "شرایط فیزیکی بانوان با آقایان متفاوت است و فکر می کنم که هنوز برای فعالیت در این رشته برای بانوان جای کار دارد، اما اگر بانوان خستگی ناپذیر باشند و بتوانند بدن خود را قوی کنند، می توانند در این رشته فعالیت کنند. پشتکار و قوی کردن روحیه اولین فاکتور فعالیت در این رشته ورزشی است."

غارنوردی قرار بود ساعت 7 صبح آغاز شود. یعنی تنها دوساعت برای استراحت پیش از آغاز غارنوردی وقت بود. درزمان موردنظر گروه از باغ سیب و رودخانه خروشان به سمت کوهی صخره ای می رود و با دریچه‌ای کوچک روبرو می شود. این ورودی شبیه چیزی نیست که در ذهن از ورودی یک غار داشتیم. غارنوردان از این دریچه کوچک وارد می شوند و ما هم به دنبال آن ها به تاریکی غار وارد می شویم.

سانتی متر پیش رفتن در یک مسیر طولانی نیاز به شکیبایی زیادی دارد. "غارنوردی آدم را صبور می کند، اگر بخواهی آدم عجولی باشی، نمی توانی غار نوردی کنی. غار به انسان آرامش می دهد و باعث می‌شود که موضوعات را با دقت بیشتری ببیند و با مسایل برخورد کند. این که وارد جایی می‌شوی که تاکنون کسی نرفته است، بسیار هیجان انگیز است. می‌توانم بگویم که غواصی در غار کشف ناشناخته هاست. من یکی از آرزوهایم این است که به کشورهایی مثل فرانسه، مکزیک و تایلند بروم تا بتوانم در غارهای این کشورها غواصی کنم. دوست دارم که بانوان ایران را به این کشورها معرفی کنم، تا آن ها بدانند در ایران بانوان در رشته های مختلف فعالیت دارند."

مسیری عمودی روبرویمان سبز می شود. پس از چند متر نشسته و سینه خیز پیش رفتن، صخره های سنگی و مسیرهایی پر فراز و نشیب اول راه خودنمایی می کند و ما را به این باور می‌رساند که با غاری نه چندان آسان روبرو شده ایم. تنها راه گشای تاریکی غار کلاه‌هایی است که با چشمی روشن، راهنمای گروه شده‌اند. هر چه بیشتر می‌رویم، مسیر سخت‌تر می شود و زارعی به عنوان رهبر گروه از ما دورتر. او به عنوان اولین نفر راه‌های پیش رو را پشت سر می‌گذارد.

زارعی درباره‌ی ورودش به این رشته به خبرنگار ایسنا می‌گوید: "در رشته مدارک پزشکی در دانشگاه دولتی اصفهان تحصیلم را ادامه دادم و در دوسال اول دانشجویی با مناطق گردشگری اصفهان آشنا شدم، اما آن زمان به صورت حرفه ای ورزش نمی کردم تا این که در دوسال بعدی تحصیلم با یکی از گروه های کوهنوردی آشنا شدم و کوهنوردی و دره نوردی را آغاز کردم و در تیرماه 89 از سوی یکی از دوستانم با انجمن غارنوردی آشنا شدم. بعد از آن بود که اصول اولیه پیمایش غارهای عمودی را فراگرفتم." وی که غارنورد و کوهنوردی حرفه ای بود در اسفند 89 غواصی را در آب های آزاد آموخت و پس از آن ورزش حرفه‌ای‌اش در مسیر جدیدی قرار گرفت.

غار دنگزلو یک غار افقی است هر چند مسیر عمودی هم در این غار دیده می شود. به گفته غارنوردان این غار هر چند غار آسانی نیست اما در دسته غارهای دشوار هم قرار نمی‌گیرد. انتخاب این غار نسبتا ساده تنها برای آن بود که ما بتوانیم همراه گروه باشیم!

عبور از دالان‌های ناشناخته و بی رفت و آمد غارها خاطرات زیادی را برای زارعی رقم زده است: "غار سید در شهرکرد غار متفاوتی بود. شرایط غواصی در این غار منحصر به فرد بود. وقتی غواصی در این منطقه را شروع کردیم، متوجه شدیم که خفاش های زیادی در آب های این غار مرده‌اند. به خاطر بالا بودن سطح آب و کوتاه بودن سقف وقتی در دریاچه شنا می‌کردیم، خفاش های مرده جلو چشم‌مان بودند و مجبور بودیم آن ها را با دست کنار بزنیم. به نظر می رسید که شرایط اکوسیستم این غار به هم ریخته بود که باعث چنین اتفاق ناگواری شده بود. من تاکنون دوبار در غار سید غارنوردی کرده‌ام و باز هم دوست دارم چنین تجربه‌ای تکرار شود."

غارنوردان دالان های پر پیچ و خم غار را پشت سر گذاشتند، تا به اولین گودال آب این غار رسیدند، گودالی که پای یک صخره لیز قرار گرفته بود. یکی از اعضای گروه عنوان می کرد که این غار بر اثر یک گسل به وجود آمده و حتی احتمال ریزش آن هم وجود دارد. راه پیش رو تنها گذشتن از کوه کاملا لیز این دالان بود که جای پای غارنوردان به عنوان پله ای برای گذشتن از این دالان محسوب می‌شد.

تنها بانوی غواص غارنورد ایران پس از گذراندن دوره غواصی در سال 90 برای حضور در همایش بین المللی غارنوردی به هند رفت." 21 دوره همایش بین المللی غارنوردی در هند برگزار می شد که من به همراه دو مستندساز به این همایش رفتیم، در این دوره غارنوردانی از امریکا،‌ آلمان،‌ پرتغال،‌ بلژیک و هند حضور داشتند که چند عملیات غارنوردی در این کشور انجام شد. جالب این بود که آن ها وقتی می دیدند یک زن ایرانی به عنوان غارنورد در این دوره حضور یافته است تعجب می کردند و حتی می گفتند که مگر در ایران زنان غارنوردی می کنند؟ "

گروه یکی یکی از پای صخره داخل غار هم گذشت. یکی از غارنوردان به داخل گودال آب سقوط کرد و مجددا توانست خود را بالا بکشد. مسیر ادامه داشت و این بار غار دنگزلو چهره دیگری از خود را به ما نشان داد. یک آبشار بر دل آبریزگاه مخفی غار می‌ریخت. حوضچه‌ای که عمقش به 9 متر هم می‌رسید. زارعی تیوب‌هایی را برای گذشتن افراد گروهش از این مسیر در نظر گرفته بود و در تمام مدت آنها را راهنمایی می‌کرد.

هر غاری زیبایی خاص خودش را دارد و می‌تواند برای تنها بانوی غارنورد و غواص ایران جالب باشد: "دره تنگ زندان بروجن، که دارای فرودهای خاصی است و بسیار هیجان انگیز است و آبشارهای خاصی دارد، همچنین غار پرو در کرمانشاه و غار سید برایم بسیار جذاب بوده است. اوایل که غارنوردی می کردم و ساعت هایی در غار تنها بودم به موجودات غیرعادی هم فکر کرده‌ام که ممکن بود با آن ها روبرو شوم، اما تا کنون موجودی غیر عادی را در غار ندیده‌ام."

آنها برای رسیدن به مکانی که باید غواصی را شروع می‌کردند، یک آبریزگاه دیگر هم پیش رو داشتند. این بار باز هم گروه با تیوب مسیر خارق‌العاده غار را پشت سر گذاشتند، تا به قندیل های بلند دنگزلو برسند. سکوت و طبیعت بکر این غار سختی مسیر را کمرنگ می کرد و هیجان برای رسیدن به نقطه موردنظر انگیزه ای بزرگ‌تر برای این گروه بود.

عبور از مسیرهای دشوار مسلما چیزی نیست که بدون آموزش و تمرین میسر باشد: "در بهار امسال با یک مربی لهستانی به صورت خصوصی غواصی غار را آموزش دیدم و مدرک بین المللی آن را دریافت کردم و از آن زمان تاکنون به طور مرتب غواصی در غار را انجام می دهم. در این مدت در غارهای سید (شهرکرد)، دنگزلو (سمیرم) ، چال نخجیر(دلیجان)، غار دیو سپید(گرگان) و دریاچه اوان (قزوین)، غواصی کرده‌ام. "

نقطه‌ی آخر دریاچه‌ای بود که زارعی و دیگر غواص گروه قصد پیمایش آن را داشتند، مسیری که قرار بود نخ کشی شود تا غواصان بعدی اگر به این مکان رسیدند بدانند که قبل از آن ها پای غواصان دیگری به این دریاچه پنهان در دل غار رسیده است. بعد از 3 ساعت غارنوردی تازه کار اصلی برای زارعی آغاز می شود. او به تجهیزات غواصی خود که در طول مسیر حمل کرده است مجهز می شود و تن به آب می دهد. حرکت های آرام و حساب شده او نشان از توانایی‌اش در غواصی دارد.

شاید کمتر تصویری از غواصی در غار منتشر شده باشد و واژه غواصی بیشتر به آبهای آزاد ارتباط داشته باشد، اما " غواصی در غار با غواصی در آبهای آزاد بسیار متفاوت است. چون وسایل مورد نیاز، سرمای زیاد آب و محصور و مسقف بودن غار، شرایط را برای غواصی سخت‌تر می کند و این گونه نیست که اگر مشکلی پیش آمد غواص بتواند به راحتی به سطح آب برسد."

در نگاه اول تفریح جالبی است اما زمانی که به آن به چشم شغل نگریسته شود... "شاید این که برنامه پیچیده‌ای دارم، سخت ترین قسمت زندگی ورزشی‌ام است. من کارمند بیمارستان هستم و برای گرفتن مرخصی با مشکل زیادی روبرو می شوم. چون کارمند بودن محدودیت های خاص خود را دارد و آنقدر زمان که باید در اختیار ندارم. در نتیجه مجبورم روزهای تعطیل که باید در کنار خانواده‌ام باشم را برای ورزش اختصاص دهم. یکی دیگر از مشکلاتم هزینه بالای غواصی در غار است. به طور میانگین هربار غارنوردی برای ما بیشتر از 100 هزارتومان هزینه دارد که این هزینه جدا از استهلاک وسایل تخصصی ماست. در نتیجه اگر شغلی نداشته باشیم، نمی‌توانیم هزینه‌های خود را تامین کنیم. این در شرایطی است که در سایر کشورها یک ورزشکار تنها ورزشکار است و دغدغه مالی برای فعالیت‌هایش ندارد."

آیا هرگز فکرش را می‌کردید که روزی قدم به چنین نقاطی بگذارید؟ "هیچگاه فکر نمی کردم غارنورد شوم و یا این که روزی بخواهد در یک غار غواصی کنم. او به خبرنگار ایسنا می گوید: وقتی با این رشته ورزشی آشنا شدم، متوجه شدم که علاقه زیادی به این ورزش دارم، به همین دلیل هر چند کارمند بیمارستان هستم، اما زمان استراحت خود را برای غارنوردی و غواصی در غار می گذارم. اوایل که غارنوردی می کردم، خانواده‌ام بسیار ناراحت بودند. چون با توجه به حوادث احتمالی نگران می شدند که اتفاق ناگواری برایم بیفتد، اما پس از یک سال، با شرایط ورزشی‌ام کنار آمدند. حالا همسرم مشوق من در این رشته‌ی ورزشی است و اگر حمایت خانواده‌ام نباشد نمی‌توانم ورزش حرفه‌ای خود را ادامه دهم."

دیگر او را در سطح آب نمی بینیم و پیمایش حوضچه حدود دو ساعت طول می کشد. نتیجه این است تمام غار در زیر پای دو غواص گروه نوردیده می شود، به طوری که غواص اول 25 متر را زیر پا می گذارد و دیگری 25 متر دوم را طی می‌کند، تا به انتهای حوضچه می رسد. شاهد این ادعا نخی است که غواصان در مسیر بر جای گذاشته‌اند.

غارنوردی چیزی فراتر از ورزش است. روح کمال‌طلب انسان از رسیدن به موفقیت در سختی لذت بیشتری می‌برد: "غارهای عمودی هیجان بیشتری دارند و خطرناک‌تر هم هستند، حتی احتمال پایین آمدن دمای بدن یا کم شدن انرژی غارنورد در این مناطق بسیار زیاد است. این در شرایطی است که امدادرسانی در این غارها سخت تر از غارهای افقی است و همین هیجان غواصی و غارنوردی را در این غارها بیشتر می کند و من هم از فعالیت های سخت بیشتر استقبال می‌کنم."

وقتی غواصی به پایان می رسد، پتوی حرارتی تنها مکانی است که زارعی به آن پناه می‌برد تا کمی نفس بگیرد. او هر چند خسته است، اما لبخند برای دقیقه‌ای از روی چهره‌اش محو نمی شود. هنوز پر انرژی است و می داند که کارش را به خوبی انجام داده است. این غواصی و غارنوردی حدود 10 ساعت به طول می انجامد وقتی گروه از غار بیرون می آید دیگر خورشید در حال پنهان شدن است، اما این غارنوردان هستند که از دهانه تاریک غار طلوع کرده‌اند.